Hội nghị tập huấn chuyên sâu về Thống kê hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu ngành Hải quan vừa được khai mạc sáng nay 25/04/2023 tại Thành phố Đà Nẵng với sự tham gia của hơn 50 công chức làm thống kê, báo cáo tổng hợp thuộc cơ quan Tổng cục Hải quan và các Cục Hải quan tỉnh, thành phố.

Thống kê nhà hàng hóa xuất nhập khẩu là một trong những nhiệm vụ chính của ngành Hải quan. Trong những năm vừa qua công tác thống kê hàng hóa xuất nhập khẩu của ngành Hải quan ngày càng được quan tâm, chú trọng về chất lượng cũng như đa dạng về thông tin. Số liệu thống kê được cung cấp ngày càng chính xác hơn và kịp thời hơn, đáp ứng ngày các tốt hơn các yêu cầu về thống kê hàng hóa xuất hập khẩu. Thông tin thống kê hàng hóa xuất nhập khẩu không chỉ phục vụ hoạt động nghiệp vụ của cơ quan hải quan mà còn là thông tin đầu vào quan trọng phục vụ quản lý kinh tế vĩ mô, xây dựng chính sách, giám sát thị trường, đánh giá thực hiện các hiệp định thương mại tự do và giải quyết tranh chấp trong thương mại quốc tế, hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp trong hoạch định kế hoạch, kinh doanh, sản xuất, xuất khẩu.

Nhận thức được tầm quan trọng của công tác thống kê và nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng thống kê, đặc biệt là việc phân tích dữ liệu, hỗ trợ báo cáo và ra quyết định, Tổng cục Hải quan (Cục Công nghệ thông tin và thống kê hải quan) đã tổ chức lớp tập huấn chuyên về thống kê hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu ngành Hải quan. Lớp tập huấn chuyên sâu sẽ tập trung trang bị các kiến thức cơ bản về phân tích dữ liệu hải quan nói chung và dữ liệu hàng hóa xuất nhập khẩu nói riêng cho công chức hải quan ở cơ quan Tổng cục Hải quan và Cục Hải quan các tỉnh, thành phố.

Các học viên, giảng viên, đại biểu  tham dự lớp tập huấn chuyên sâu về thống kê hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu

Các kiến thức, kỹ năng cơ bản về phân tích dữ liệu này sẽ là cơ sở nghiên cứu chuyên sâu theo các chủ đề khác nhau của phân tích dữ liệu nâng cao như: ứng dụng các kỹ thuật và thuật toán trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (ML) trong phân tích dữ liệu, trực quan hóa và trình bày dữ liệu, kể các câu chuyện về dữ liệu…

Phát biểu khai mạc tại Hội nghị, Ông Phạm Duy Nhất, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Đà Nẵng nhấn mạnh, dữ liệu là một trong những yếu tố quan trọng, là tài nguyên vô cùng quý giá trong thời đại số hiện nay. Việc thu thập, xử lý, sử dụng dữ liệu đã trở thành một phần không thể thiếu trong hoạt động của các cơ quan, đơn vị. Dữ liệu chỉ mang lại giá trị lớn khi được sử dụng hợp lý và hiệu quả, đồng thời cũng đặt ra nhiều thách thức trong công tác bảo mật, quản lý dữ liệu. Vì vậy, trong bối cảnh ngành Hải quan đang tích cực thực hiện chuyển đổi số thì việc khơi thông dữ liệu, phân tích dữ liệu hỗ trợ ra quyết định là hết sức cần thiết.

Trong 03 ngày làm việc, Hội nghị sẽ tập trung vào các nội dung về hoạt động thống kê nhà nước về hải quan; phân tích dữ liệu hỗ trợ ra quyết định (phân tích dữ liệu của Tổ chức Hải quan thế giới, ra quyết định trên cơ sở các chứng cứ, dữ liệu và thông tin, dữ liệu lớn (Big data), phân tích dữ liệu, trực quan hóa dữ liệu, khả năng ứng dụng kỹ thuật Học máy (ML) trong phân tích dữ liệu). Hội nghị cũng dành thời gian để các học viên tham dự thực hành phân tích dữ liệu phục vụ báo cáo và hỗ trợ ra quyết định.

Có thể nói, với sự quan tâm, sát sao của Lãnh đạo Tổng cục Hải quan, thời gian xử lý dữ liệu, chất lượng số liệu thống kê hàng hóa xuất nhập khẩu do cơ quan hải quan thực hiện ngày càng được nâng cao; các sản phẩm thống kê ngày càng phong phú và được phổ biến kịp thời và rộng rãi trên Cổng Thông tin điện tử của Tổng cục Hải quan theo Lịch công bố thông tin thống kê. Đây là một đóng góp quan trọng không chỉ đổi với các cơ quan nhà nước trong thực hiện công tác quản lý mà còn có ý nghĩa to lớn đối với các doanh nghiệp trong việc nghiên cứu thị trường, xây dựng kế hoạch kinh doanh.

Liên quan đến chủ đề phân tích dữ liệu, Tổ chức Hải quan thế giới (WCO) công bố chủ đề “Phân tích dữ liệu phục vụ quản lý biên giới tích hợp có hiệu quả” nhân dịp Ngày Hải quan quốc tế (26/1) năm 2017. Để hiện thực hóa mục tiêu này, WCO đã triển khai nhiều hoạt động để xây dựng năng lực phân tích dữ liệu cho Ban Thư ký WCO và các cơ quan hải quan các nước thành viên. Các hoạt động bao gồm: xây dựng Cẩm nang Phân tích dữ liệu; Báo cáo về Nghiên cứu các công nghệ đột phá (mới nổi); hình thành cơ chế tài chính để hỗ trợ phân tích dữ liệu thông qua quỹ hợp tác từ Cơ quan Hải quan Hàn Quốc; thành lập Nhóm Chuyên gia Phân tích dữ liệu (BACUDA); xây dựng các bài toán, thuật toán về ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI)/Học máy (ML), …

Năm 2022 được WCO chọn chủ đề của năm với khẩu hiệu “Mở rộng quy mô chuyển đổi số cơ quan Hải quan bằng cách áp dụng văn hóa dữ liệu và xây dựng hệ sinh thái dữ liệu”.Theo Tổ chức Hải quan thế giới, Phân tích dữ liệu, đặc biệt là phân tích dữ liệu nâng cao là 1 trụ cột trong số các trụ cột quan trọng được nêu Báo cáo Nghiên cứu về các Công nghệ đột phá. Các công nghệ này bao gồm: Chuỗi khối (Blockchain), Internet của vạn vật (IoT), Trí tuệ nhân tạo (AI), Phân tích dữ liệu nâng cao (DA), Sinh trắc học (Biometrics), Thực tế ảo (VR), Thiết bị bay không người lái (Drone) và công nghệ in ấn 3D.

Dữ liệu mang lại giá trị lớn chỉ khi được sử dụng hợp lý và hiệu quả. Do đó, điều quan trọng là cơ quan hải quan phải tận dụng dữ liệu để đưa ra các quyết định hoặc tham mưu hoạch định chính sách một cách sáng suốt, đặc biệt là trước những thách thức phức tạp và ngày càng phát triển mà cơ quan hải quan phải đối mặt hàng ngày. Phân tích dữ liệu có thể đưa cơ quan hải quan đến các cấp độ thành công mới trong cả việc quản lý tuân thủ và tạo thuận lợi thương mại.

Dữ liệu thu thập trong và ngoài cơ quan hải quan ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ ra quyết định nghiệp vụ của công chức và lãnh đạo hải quan các cấp. Ngày nay, dữ liệu được xem là một loại “dầu thô mới”. Hiện nay, cơ quan hải quan một số nước như: Hải quan Hàn Quốc, Hải quan Nhật Bản đã đưa nội dung đào tạo về phân tích dữ liệu vào chương trình đào tạo, tập huấn cho các công chức hải quan.