English
Phòng vệ thương mại là công vụ cuối cùng bảo vệ sản xuất trong nước nhưng không bảo vệ quyền lợi của một cá nhân nào mà bảo vệ quyền lợi của cả ngành.
Doanh nghiệp “tố” nhập khẩu tăng gấp 4 lần
Ngày 19-12, Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) đã có cuộc họp với cơ quan liên quan và doanh nghiệp thép để bàn phương án xử lý thép nhập từ nước ngoài nghi ngờ để lẩn tránh thuế tự vệ thương mại.
Cuộc họp này xuất phát từ phản ánh của Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) về tình hình nhập khẩu thép từ nước ngoài vào Việt Nam và nghi ngờ có hiện tượng lẩn tránh thuế tự vệ đối với một số mặt hàng phôi thép và thép dài, cụ thể đối với sản phẩm thép cuộn mã HS 7213.91.90.
Theo đó, từ tháng 4, Bộ Công Thương áp dụng biện pháp tự vệ tạm đối với mặt hàng phôi thép và thép dài nhập khẩu vào Việt Nam. Đến tháng 7 thì có quyết định áp dụng biện pháp tự vệ chính thức với mức thuế tự vệ lần lượt là 15,4% đối với thép dài (thép dây cuộn và thép thanh) và 23,3% đối với phôi thép.
Tuy nhiên, qua theo dõi tình hình nhập khẩu, VSA thấy đang tồn tại hiện tượng lẩn tránh thuế tự về bằng cách khai chuyển mã số HS. Cụ thể, lượng thép cuộn nhập khẩu theo các mã HS đang bị áp thuế tự vệ thương mại trong 9 tháng giảm rõ rệt, chỉ bằng 29% so với cùng kỳ và bằng 25% so với cả năm 2015.
Nhưng lượng thép cuộn nhập khẩu theo các mã HS không thuộc đối tượng áp thuế (mã HS 7213.91.90) tăng lên đột biến, nhất là từ tháng 4 khi có quyết định áp thuế tự vệ tạm thời.
Theo phân tích của VSA, thép cuộn mã 7213.91.90 có thành phần hóa học và cơ tính có thể đáp ứng để sử dụng như thép cuộn nhập khẩu đang bị áp thuế tự vệ thương mại.
Hơn nữa, doanh nghiệp chuyển sang mã HS này để hưởng thuế suất 3% so với mức thuế suất 15,4% đối với mã HS 7227.90.00 và 30,4% với mã HS 7213.10.00 và 35,4% đối với mã HS 7213.91.20.
Như vậy, có thể thấy hành vi lẩn tránh thuế tự vệ thương mại từ các mã HS bị áp thuế sang các mã không bị áp thuế với sự chênh lệch thuế suất nhập khẩu là rất đáng kể.
Không chỉ có VSA, mới đây, đại diện của 18 doanh nghiệp sản xuất cũng đã có công văn Bộ Tài chính, Bộ Công Thương. Trong văn bản này, các doanh nghiệp nêu, trước khi Bộ Công Thương áp thuế tự vệ, thép dây cuộn được nhập khẩu kê khai mã 7227.90.00 để hưởng thuế 0%. Sau khi áp thuế tự vệ, lượng nhập khẩu thép cuộn mã này giảm mạnh 15,4%. Trong 10 tháng năm nay lượng nhập chỉ bằng 58% so với cả năm 2015.
Thay vào đó, xuất hiện tình trạng kê khai nhập khẩu tăng đột biến ở mã 7213.91.90, với tổng lượng nhập 10 tháng tăng gấp 4 lần lượng nhập năm 2015. Riêng tháng 10, việc nhập khẩu tăng cao kỷ lục là 144.000 tấn, bằng 155% lượng sản xuất thép cuộn của toàn ngành thép.
Do đó, 18 doanh nghiệp thép kiến nghị Bộ Tài chính, Công Thương điều tra mở rộng phạm vi áp dụng thuế tự vệ thương mại, đưa những mã này vào danh mục hàng hoá cần kiểm soát chặt nhằm ngăn chặn việc chuyển mã để hưởng chênh lệch thuế.
Tránh tạo lợi thế riêng cho doanh nghiệp
Tuy nhiên, đáp lại phản ánh trên, khoảng 30 doanh nghiệp nhập khẩu tham gia cuộc họp của Bộ Công Thương chia sẻ, trước đây doanh nghiệp chủ yếu nhập khẩu sản phẩm thép Mã HS 7227.90.00 để sản xuất.
Nhưng từ khi thuế tự vệ được áp đối với mặt hàng này, đưa mức thuế lên 15,4 % thì doanh nghiệp chuyển qua nhập khẩu sản phẩm thép Mã HS 7213.91.90 làm nguyên vật liệu để phục vụ cho nhu cầu sản xuất của doanh nghiệp, bởi thuế xuất khẩu của HS 7213.91.90 ở mức 3%.
Đặc tính lý hóa của hai mã sản phẩm trên tương đương, có thể sử dụng thay thế cho nhau. Các doanh nghiệp cũng khẳng định, việc nhập khẩu chủ yếu phục vụ quá trình sản xuất sản phẩm thép rút dây/dây thép buộc, không nhằm mục đích kinh doanh thương mại.
Với 2 luồng ý kiến này, ông Nguyễn Phương Nam, Phó cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) cho biết, phòng vệ thương mại là công cụ hữu hiệu để bảo vệ sản xuất trong nước ở bất cứ quốc gia nào. Biện pháp tự vệ là biện pháp khẩn cấp để bảo hộ cho sản phẩm.
Nếu không có biện pháp tự vệ thì ngành sản xuất trong nước có thể bị phá sản, khi đó thép từ Trung Quốc có thể thao túng giá cả trên thị trường. Song trước khi xem xét, nghiên cứu, áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại phải tuân thủ theo quy trình, không thể tùy tiện đưa ra một mức thuế nào đó.
Phòng vệ thương mại là công vụ cuối cùng bảo vệ sản xuất trong nước nhưng không bảo vệ quyền lợi của một cá nhân nào mà bảo vệ quyền lợi của cả ngành.
Do vậy, cơ quan này sẽ cân nhắc việc thành lập các đoàn thanh, kiểm tra trên cơ sở đánh giá kỹ nhu cầu trong nước, không để xảy ra tình trạng lợi dụng công cụ phòng vệ thương mại để tạo lợi thế riêng cho doanh nghiệp.
Ông Nam cho biết thêm, trong thời gian qua, nhờ áp dụng biện pháp tự vệ khẩn cấp, sản xuất phôi thép của Việt Nam đã hoạt động trở lại. Khi áp dụng biện pháp đối với các Mã HS đó, lượng nhập khẩu đã giảm đáng kể, sản xuất trong nước đã được phục hồi và tăng trưởng đáng kể.
Khi áp dụng biện pháp tự vệ cũng bắt đầu có sự chuyển dịch, các mã HS bị áp dụng giảm kim ngạch nhập khẩu vào Việt Nam nhưng đã có sự chuyển dịch sang Mã HS khác. Sự chuyển dịch cũng dựa trên cơ sở lợi ích của doanh nghiệp.
Nguồn: baohaiquan.vn